Hoofdstraat 85-87

In 1811 voerde Napoleon de trias politica in, de scheiding der machten. Twee eeuwen geleden waren er negentien kantons in Fryslân, waaronder Beetsterzwaag, dat van 1838 tot 2002 een van de kantongerechten in Nederland was. Na 1933 waren er nog vier kantongerechten over in Friesland, inclusief Beetsterzwaag. Nadien is het gebouw nog tot 2007 gebruikt als zittingsruimte voor de sector kanton van de rechtbank Leeuwarden. Het gebouw kwam gereed in 1923 en is een rijksmonument.

Het ontwerp was van de toenmalige Rijksbouwmeester der Justitiegebouwen Simon Wijn. Deze architect heeft zijn ontwerp voor dit gerechtsgebouw gebaseerd op het oude rechthuis te Beetsterzwaag, waarvan een afbeelding met onderschrift bestaat uit circa 1720.

De adel was niet alleen eigenaar van de prachtige bossen en landgoederen in en rondom het dorp, zij bekleedde vaak ook het ambt van vrederechter. Van 1811 tot 1934, dus ruim 120 jaar lang, was dit ambt in handen van twee adellijke geslachten uit Beetsterzwaag: de families Van Boelens en Van Harinxma thoe Slooten. Wie voor stroperij in de adellijke bossen gepakt was kon rekenen op een flinke geldboete of een paar dagen in de cel.